Franc Müller

Homeopaat en gesprekstherapeut

Inleiding

Algemene informatie

De ziekte van lyme is genoemd naar het plaatsje Old Lyme in de Amerikaanse staat Connecticut. Het heeft die naam gekregen omdat zich daar een geschiedenis heeft afgespeeld die exemplarisch is voor de manier waarop er met klachten van mensen wordt omgegaan in onze westerse maatschappij.
Als je de details van het ontdekken van de geschiedenis van lyme wilt lezen klik dan hiernaast op geschiedenis.

Lyme (dat eigenlijk borreliose zou moeten heten) is een ziekte met een zeer uiteenlopend scala aan klachten. Die zullen we zo meteen opsommen.
De ziekte van Lyme kan ontstaan na een tekenbeet (de teken zijn over het algemeen kleine spinachtigen die tot het geslacht Ixodes behoren). In tegenstelling van wat veel mensen denken, laten de teken zich niet uit bomen vallen o.i.d. maar kruipen omhoog uit het gras, struiken e.d.. De tekenbeet op zich is niet schadelijk, maar in de maag en het speeksel van de teek leeft soms (inmiddels heeft bijna bij 1 op de 4 teken de bacterie bij zich) een bacterie van de familie van de spirocheten: borrelia. Daarvan zijn er op dit moment 36 bekend waarvan er van 12 geweten wordt dat die de verschijnselen van de ziekte lyme kunnen veroorzaken. De meest voorkomende daarvan zijn:

  • Borrelia burgdoferia (vooral in Amerika) - werkt vooral op de gewrichten
  • Borrelia afzelli (vooral in Europa) - werkt vooral op de huid
  • Borrelia garinii (vooral in Europa) - werkt vooral op het zenuwstelsel
  • Borrelia valiasiana - niet bekend of hij zich ook op een speciaal lichaamsdeel richt.

Veel mensen die lyme hebben, blijken meerdere stammen in het lichaam te hebben. Een aantal stammen veroorzaken heel andere ziektebeelden en komen vooral bij dieren voor.
Zo blijkt de Borrelia recurrentis door luizen bij mensen te komen. Die veroorzaken een bacterievergiftiging en daardoor ontstaat sepsis. Deze bacterie komt zelden voor in Europa.

Incubatietijd

Het is moeilijk iets over de incubatietijd te zeggen bij borreliose. De bacteriën ontwikkelen zich heel langzaam. afhankelijk van de gezondheidstoestand van het lichaam, de omstandigheden waarin iemand verkeert, kunnen de symptomen vroeger of later doen verschijnen of stadia zelfs helemaal afwezig zijn.

Verloop van de ziekte en symptomen

In Nederland worden per jaar meer dan een miljoen mensen door een teek gebeten. De schatting is dat daarvan, op dit moment - 2012 - 200.000 mensen met lyme besmet worden. Een deel van die mensen merkt daar niets van, omdat het afweersysteem het probleemloos oplost. Een deel krijgt klachten.

Omdat we met verschillende bacteriestammen te maken hebben én met individuele reacties is het heel moeilijk te zeggen wat de eerste verschijnselen zullen zijn. Daarnaast is er een deel van de mensen waar het afweersysteem die de bacterie gewoon overwint zonder al te veel klachten.
Daarnaast zijn veel van de klachten zodanig dat ze makkelijk voor een ander ziekteproces worden aangezien. Om die reden heeft borrelia het etiket van "grote verstopper" of "grote imitator" overgenomen van syfilis. Mede daarom is de ziekte heel moeilijk te diagnosticeren. Bloedtests zijn een deel van de tijd onbetrouwbaar (zie onder)

Vroege verschijnselen

Dit zijn de symptomen die je kunt krijgen na een tekenbeet, ze kunnen er zijn, het hoeft niet

  • erythema migrans (EM) - de karakteristieke rode kring met een bleke binnenring en een donkerrode kern. Meestal op de romp, benen of liezen. Soms zijn er zelfs meerdere kringen zichtbaar of is de plek egaal rood. Deze irritatie hoeft er niet te zijn terwijl er dan toch een besmetting optreed. Als de irritatie er is, is het vaak warm, gezwollen en rood. Meestal niet pijnlijk vaak wel jeukend. ± 1,5% van de mensen vertoont deze reactie. De uitslag komt meestal binnen 4 tot 10 dagen, soms later.
  • koorts
  • vermoeidheid
  • hoofdpijn
  • somberheid

Het kan lijken op een griepje.
Dit stadium kan uit zichzelf weer verdwijnen hoewel vaak de vermoeidheid blijft.
De burgdoferiavariant die meer in Amerika voorkomt, veroorzaakt vaker vroege symptomen dan de meer in Europa voorkomende andere varianten.

Tussenfase

In de dagen tot weken na de infectie verspreiden de bacteriën zich langzaam in het bloed. De volgende symptomen kunnen dan optreden.

  • Nadat de acute symptomen weg zijn kan het zijn dat de patiënt kringen krijgt op willekeurige plekken van het lichaam die niets met de oorspronkelijk plek van de beet te maken hebben.
  • Bij de Europese varianten zie je soms een donkerrood klein bultje verschijnen. Vaak op het oorlelletje of net er achter, op of rond de tepel, op de geslachtsdelen maar soms ook gewoon op de wang o.i.d..
  • er kunnen spierpijnen, peespijn, gewrichtspijn e.d. optreden die doen denken aan reuma-achtige processen. Er vindt echter geen deformatie plaats.
  • Daarnaast kunnen er onregelmatigheden in de hartslag voorkomen en hartkloppingen. Door het onregelmatig slaan van het hart kunnen er duizelingen optreden.

Latere stadium

Al naar gelang de stam en de algemene gezondheid van de patiënt vóór de infectie, verdwijnen de bacteriën grotendeels of geheel uit de bloedstroom in de loop van de maanden. Ze migreren naar de verschillende lichaamsweefsels. Daar zijn ze bijna niet te bereiken voor de witte bloedlichaampjes (de afweer). In de loop van de maanden en/of jaren planten ze zich daar voort en corrumperen de gezonde werking van het omliggende weefsel.
Afhankelijk van welke stammen van borrelia er aanwezig zijn, kunnen er de volgende klachten optreden:

  • Neurologische klachten ± 5-10% van de onbehandelde patiënten)
    • Polyneuropathie: op vele plekken in het lichaam raakt de gewone zenuwwerking verstoord. Dit kan resulteren in schietende en/of trillende pijnen of juist gevoelloosheid, tintelen enzovoort. De tintelingen en doofheid komen vooral eerst aan handen en voeten.
    • Clusterhoofpijnen
    • halfzijdige aangezichtsverlamming (Bellse parese).
    • dubbelzien
    • gehoorverlies en tinitis (oorsuizen)
    • moeite om te concentreren
    • problemen met het korte termijngeheugen
    • chronische hersenontsteking waardoor allerlei hersenfuncties kunnen uitvallen of verstoord raken
    • paniek aanvallen en waanvoorstellingen
    • verlies met de werkelijkheid wat makkelijk kan worden verward met psychose, schizofrenie e.d.
    • rugklachten en verlies van kracht in de benen en sluitspieren van de blaas
  • Gewrichtsklachten
    • Artritis tast met name de kniegewrichten aan. Het kan ook in andere gewrichten voorkomen zoals schouders, ellebogen, enkels, polsen, schouders, e.d.
    • De pijn is meestal mild, er is zwelling. In sommige gevallen worden de pezen aangetast en kan er scheuring optreden.
    • de ontstekingen komen in het meeste gevallen ± drie maanden na de infectie
  • Huidklachten
    • Acrodermatitis chronica atrophicans (ACA) komt meer in Europa voor dan in Amerika. Het begint meestal met een blauwachtige plek op de huid, soms met rode bultjes erin. Gedurende enkele weken of maanden sterft de huid af, verschrompelt, wordt haarloos en droog.
  • Hartklachten
    • Hartritme stoornissen die duizeligheid veroorzaken. Aantasting van hart en vaatweefsel. Er kan, doordat de bacteriën de zenuwwerking van het hart aantasten, hartfalen ontstaan

Afweer en borrelia

De borelia bacteriën zijn meesters in het zichzelf verstoppen. Direct na de tekenbeet zorgt het speeksel van de teek voor een afremming van de afweer waardoor de neutrofylen (een soort witte bloedlichaampjes) hun werk om de bacteriën aan te pakken niet kunnen doen. Door daarna in de weefsels te kruipen verminderen ze de reactie van de witte bloedlichaampjes in het bloed. Worden ze toch herkend dan veranderen laten ze de eiwitten aan de oppervlakte van de cellos en gaan in een soort winterslaap zodat de antistoffen geen effect hebben en ze niet meer herkend worden. als het gevaar voor de bacterie weer voorbij is worden ze weer actief.
Door net te doen alsof ze lichaamscellen zijn, voorkomen ze aangevallen te worden. Omdat ze toch, door hun levensprocessen, giftige stoffen produceren, kunnen ze de afweer ertoe brengen de lichaamseigen cellen aan te vallen waardoor auto-immuunreacties ontstaan.